Vjerovanje u Uzvišenog Allaha
U hadisu kojeg bilježe imami Buhari i Muslim, Allahov Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve selleme, je upitao ashabe: ”Znate li šta je Iman (vjerovanje) u Allaha Jedinog?”
Da bi ispravno shvatili vjerovanje u Allaha dž.š. moramo pojasniti značenje riječi Allahovog Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve selleme (بالله وحده) – ”…u Allaha Jedinog”.
Ovom riječju Allah dž.š. opisuje Sebe na nekoliko mjesta u Kur'anu:
- قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ – ”Reci: On je Allah Jedan”
- قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَـهٌ وَاحِدٌ – ”Reci: Samo je On Bog Jedan” (El – En'am, 19)
- لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ ۖ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ – ”Ko će imati vlast toga dana? Allah, Jedini i Svemoćni!” (El – Mu'min, 16)
Otuda i Allahova lijepa imena El-Ehad (الأحد) – Jedan i El-Vahid (الواحد) – Jedini.
Ova riječ se često može naći i u hadisima u kojima Allahov Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve selleme, Allaha opisuje Njegovim Uzvišenim Svojstvom Jednoće: ”Neće se niko od vas na propisan način abdestiti, a zatim reći: Ešhedu en la ilahe illallahu vahdehu la šerike lehu, ve ešhedu enne Muhammeden abduhu ve resuluhu, a da mu se neće otvoriti svih osam džennetskih vrata i ući će na koja hoće vrata u džennet.” (Muslim)
Allahovo svojstvo Jednoće u Kur'anu i sunnetu Poslanika, sallallahu ‘alejhi ve selleme, ukazuje na Allahovu Jednoću u tri stvari:
1 – Allahova Jednoća u Stvaranju svega i Njegovom Vladanju svim, tj. da je On Gospodar svega – TEVHIDU RUBUBIJJE.
2 – Allahova Jednoća u ibadetu – TEVHIDUL ULUHIJJE.
3 – Allahova Jednoća u Njegovim lijepim imenima i Uzvišenim savršenim svojstvima – TEVHIDUL ESMAI VES SIFAT.
Iz prethodno rečenog možemo reći da je Iman u Allaha:
Vjerovanje da je Allah dž.š. Jedini Tvorac svega, da je On Jedini Gospodar i Jedini Vladar svega što je stvorio; da On Jedini zbog toga zaslužuje da Mu se čini ibadet i da samo On Jedini ima lijepa imena i savršena svojstva.
Tevhidu rububijje je vjerovanje da je Allah dž.š. Jedini Tvorac, Gospodar, Vladar, Obskrbitelj svega, Onaj koji iz neživog stvara živo i obrnuto, Koji se o svemu brine.
Dokazi:
a) الحمد لله رب العالمين – ”Hvala Allahu Gospodaru svjetova.” (El – Fatiha, 2)
b) لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ – ”Njegovo je ono što je na nebesima i ono što je na Zemji!” (El – Bekara, 255)
A da postoji više vladara, gospodara i tvoraca, sem Allaha dž.š. u svemiru bi vladao haos, kao što kaže Uzvišeni:
لَوْ كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا – ”Da Zemljom i nebesima upravljaju drugi bogovi, a ne Allah, poremetili bi se.” (El – Enbija’, 22)
Tevhidu rububijje bez priznavanja ostala dva tevhida nije dovoljan. Mušrici (mnogobošci) Mekke priznavali su ovu vrstu Tevhida, ali su negirali druge dvije vrste tevhida, pa time nisu prestali biti nevjernici:
وَلَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَهُمْ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ ۖ فَأَنَّىٰ يُؤْفَكُونَ – ”A ako ih zapitaš ko ih je stvorio, sigurno će reći: ”Allah!” Pa kuda se onda odmeću?” (Ez – Zuhruf, 87)
Allah nas je stvorio radi drugog tevhida, tj. Tevhudul Uluhijje, da samo Njega Jedinog obožavamo:
a) ذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمْ لا إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ – ”To vam je Allah, Gospodar vaš, nema drugog boga osim Njega, Stvoritelja svega; zato se Njemu klanjajte.” (El – En'am, 102)
b) وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ – ”Džinne i ljude sam stvorio samo zato da Me obožavaju (da Mi ibadet čine)” (Ez – Zarijat, 56)
Zbog Tevhidul Uluhijje Allah dž.š. je slao sve poslanike, neka je Allahov mir na njih, da bi objasnili ljudima kako i na koji način da Allahu dž.š. upućuju ibadete:
a) وَمَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ مِن رَّسُولٍ إِلاَّ نُوحِي إِلَيْهِ أَنَّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدُونِ – ”Prije tebe nijednog poslanika nismo poslali, a da mu nismo objavili: “Nema boga osim Mene, zato se Meni klanjajte!” (El – Enbija’, 25)
b) وَلَقَدْ بَعَثْنَا فِي كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولاً أَنِ اعْبُدُواْ اللّهَ وَاجْتَنِبُواْ الطَّاغُوتَ – ”Mi smo svakom narodu poslanika poslali: “Allahu se klanjajte, a kumira (Taguta) se klonite!” (En –Nahl, 36)
Ibadet je sve ono što Uzvišeni Allah voli i čime je zadovoljan od unutrašnjih djela (djela srca) i vanjskih djela.
Svaki ibadet mora se činiti iz sljedećih razloga:
– iz ljubavi prema Allahu dž.š.
– zbog nade u nagradu od Uzvišenog Allaha za to djelo, i
– iz straha od kazne koju je Allah dž.š. pripremio za one koji ostave taj ibadet.
U poznatom djelu ”Me'aridžul kabul” od hafiza Hakemija, Allah mu se smilovao, prenosi se mišljenje selefa:
”Ko Allaha bude obožavao samo iz ljubavi prema Njemu, taj je otpadnik. Ko Ga bude obožavao samo nadajući se Džennetu, taj je murdžija. Ko Ga bude obožavao samo iz straha od kazne, taj je harurija (haridžija). A ko Ga bude obožavao iz ljubavi, sa nadom i strahom taj je mu'min muvehid.” (Treće poglavlje: Značenje ibadeta)
Dokazi za Tevhidul Uluhijje:
a) إياك نعبد وإياك نستعين
”Samo Tebe obožavamo i samo od Tebe pomoć tražimo.” (El-Fatiha, 5)
b) اللّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ
”Allah je – nema boga osim Njega – Živi i Vječni!” (El – Bekara, 255)
Tevhidul Esmai ve Sifat je vjerovanje da Allah Jedini posjeduje savršena svojstva i da On ima najljepša imena. Ehli sunnet opisuje Allaha subhanehu ve te'ala onako kako je On Sam Sebe opisao u Kur'anu, ili ga je opisao Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve selleme u sunnetu.
وَلِلّهِ الأَسْمَاء الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا
”Allah ima najljepša imena i vi Ga zovite njima.” (El-‘Araf, 180)
Dokazi za ovaj tevhid:
a) ليس كمثله شيء
”Niko nije kao On.” (Eš-Šura, 11)
b) ولم يكن له كفوا أحد
” i niko Mu ravan nije.” (Al-Ihlas, 4)
Da bi vjerovanje u ovaj tevhid bilo ispravno, trebamo se čuvati 4 stvari:
1 – Tešbiha – upoređivanja Allahovih imena i svojstava sa imenima i svojstvima stvorenja;
2 – Te'vila – iskrivljenog tumačenja Allahvoih imena i Njegovih svojstava, suprotno od onoga što je došlo u Kur'anu i Sunnetu.
3 – Ta’tila – negiranja Allahovih imena ili svojstava koja su spomenuta u Kur'anu i sunnetu.
4 – Tekjifa – ulaženje u kakvoću Allahovih imena i svojstava, o čemu ništa nije došlo u Kur'anu i sunnetu.
Govor četvorice Imama po pitanju Allahovih lijepih imena i Njegovih savršenih svojstava:
a) Imam Ebu Hanife, Allah mu se smilovao:
”On ima Ruku, Lice i Svoje Biće, kao što je to Allah Uzvišeni spomenuo u Kur'anu. Pa ono što je Allah spomenuo u Kur'anu o Ruci, Licu i Biću, to su Njegova svojstva bez ulaženja u njihovu kakvoću. Pa nećemo reći da je Njegova Ruka Njegova moć ili blagodat, jer bi to bilo iskrivljivanje Allahovih svojstava, a to je govor Kaderija i Mu'tezila” (Fikhul Ekber, Akida četvorice imama – Dr. Muhammed El Humejs, str. 6).
b) Imam Malik, Allah mu se smilovao:
”Uzdizanje (Allahovo) je poznata stvar, a način uzdizanja je nepoznat. Vjerovanje u to je obaveza, a pitanje o načinu je novotarija.” (Bilježi Lalikai u djelu ”Usulu ‘itikad” i Bejheki u ”El-Esmai ves Sifat”)
c) Imam Šafija, Allah mu se smilovao:
”Zaista je Uzvišeni Allah iznad Svoga Arša (prijestola) na nebesima, približava se Svojim stvorenjima kako On hoće. I zaista se Uzvišeni Allah spušta na dunjalučko nebo kako On hoće.” (El ‘Uluv od Zehebija, str. 120)
d) Imam Ahmed, Allah mu se smilovao:
”Ko ustvrdi da Allah dž.š. ne govori takav je nevjernik.” (Es-Sune od Abdullaha ibn Ahmeda ibn Hanbela, str. 71)
”Opisujte Allaha onako kako je On Sam Sebe opisao, a negirajte ona svojstva koja je On Sam Sebi negirao.” (Menakib El Imam Ahmed, str. 221)
Allah dž.š. nas je obavijestio o Njegovih 99 imena:
Rekao je Poslanik, sallallahu ‘alejhi ve sellem: ”Allah ima 99 imena, stotinu manje jedno, ko ih spozna ući će u džennet.” (Buhari i Muslim)
Spoznati Allahova dž.š. imena znači:
a) naučiti ih napamet;
b) naučiti njihovo značenje;
c) ponašati se u skladu sa značenjem tih imena;
d) doviti Allahu dž.š. sa tim imenima.
Komentariši